Ιστορία της Σάρτης

Στο δεύτερο πόδι της Χαλκιδικής, τη Σιθωνία, εκεί που Θεοί και Γίγαντες δημιούργησαν αυτόν τον πανέμορφο τόπο την περίοδο της Γιγαντομαχίας, εκεί που οι ίντριγκες και τα πάθη σημάδεψαν την ιστορία και τη μυθολογία του – από τον Σίθωνα που αρνούμενος να παντρέψει την κόρη του την Παλλήνη σκότωσε τους μνηστήρες της, μέχρι το Γεραστό, γιο του Μύγδονα που φυλάκισε στον Παρθενώνα τις κόρες του, εκεί αποφάσισαν οι κάτοικοι της Χαλκίδας τον 8ο αιώνα π.Χ. να χτίσουν μια από τις νέες τους πόλεις. Στην Ανατολική πλευρά της Σιθωνίας θα χτίσουν την Σάρτη που θα πάρει το όνομα της από τον βασιλιά της, Σάρτιο. Στο τέλος του 5ου αι. π.Χ. η Σάρτη θα είναι μία από τις 32 σπουδαιότερες πόλεις της Χαλκιδικής που θα ιδρύσουν υπό την ηγεσία της Ολύνθου, το «κοινόν των Χαλκιδέων», το οποίο θα διαλυθεί το 379 π.Χ. από τους Σπαρτιάτες. Σύντομα όμως θα προσχωρήσουν στην δεύτερη Αθηναϊκή Συμμαχία. Aργότερα ο Μακεδόνας βασιλιάς Φίλιππος θα καταστρέψει όλες τις πόλεις του Κοινού των Χαλκιδέων (348 π.Χ).O αρχαίος συγραφέας Ηρόδοτος επίσης, αναφέρει την Σάρτη ως μέρος από όπου πέρασε ο Πέρσης αυτοκράτορας Ξέρξης, γιος του Δαρείου, στην διάρκεια της περσικής εκστρατείας εναντίον των ελληνικών πόλεων τον 5ο αιώνα π.Χ.Τον 14ο αιώνα μ.Χ ξανά αναφέρεται στην περιοχή χωριό με το όνομα «Ο Σάρτης», που ήταν κτήμα του Μετοχιού της Ιεράς Μονής Ξηροποτάμου Αγίου Ορους. Το οποίο με την σειρά του θα ερημωθεί τον 17ο αιώνα μετά απο επιδρομές πειρατών.

Κατά τις μεγάλες ανταλλαγές πληθυσμών ανάμεσα στην Τουρκία και την Ελλάδα (1922), οι Έλληνες κάτοικοι του μικρού νησιού της Αφησιάς (Avsa) στη Θάλασσα του Μαρμαρά (Τουρκία) αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους (18 Οκτωβρίου 1922) και εγκαταστάθηκαν εδώ στη Σάρτη. Εδώ αποφάσισαν οι πρόσφυγες διωγμένοι από την Μικρά Ασία, να ιδρύσουν την Νέα Αφησιά, ένα από τα 27 καινούργια χωριά της Χαλκιδικής, μια νέα πατρίδα. Οι πρόσφυγες έφθασαν εδώ, μετά απο σύντομη παραμονή στο Λαύριο Αττικής, και φιλοξενήθηκαν στα κτήρια του Μετοχιού της Ιεράς Μονής Ξηροποτάμου Αγίου Όρους (500 μ. από την ακτή), για σχεδόν 2 χρόνια, αντιμετωπίζοντας την πείνα και την ελονοσία μέχρι να χτιστούν τα πρώτα σπίτια δίπλα στην παραλία, που θα στέγαζαν τους ίδιους και τα όνειρα τους για μία καινούρια αρχή.

Σε λίγες δεκαετίες μετέτρεψαν την αφιλόξενη αλλά συνάμα γοητευτική φύση, σ’ ένα γραφικό ψαροχώρι κι αργότερα σ’ έναν κορυφαίας επιλογής τουριστικό προορισμό. Ο 21ος αιώνας θα βρει την περιοχή, τουριστικά ώριμη και όπως πάντα πανέμορφη, να υποδέχεται κάθε καλοκαίρι ανθρώπους από όλο τον κόσμο και να τους προσφέρει απλόχερα αυτό που όλοι οι επισκέπτες προσδοκούν, την αυθεντική ελληνική φιλοξενία!